Υπονιος : Κάτω απο την Γή

Στα υπόγεια αυτά υπάρχουν ερπετά, οι ερευνητές όταν πήγαν να τα ερευνήσουν εκεί έπρεπε να περιμένουν, γιατί τα πεδία άνοιξαν τι δεν  καταλαβαίνουν; Μόνο ο Υπόνιος τόλμησε μόνο ο Υπόνιος μπήκε στα ερπετά επιτέθηκε σαν ήρωας έξω στην επιφάνεια της Γης βγήκε. Ο Υπόνιος μαζί με την φίλη του και μεγάλη γκουρού την Δανάη Λαμα κατέβηκαν στα υπόγεια για ακόμη μια φόρα ψάχνουμε πάντα με μανία να βρούνε κι αλλά ερπετά.

 Όσον αφορά τον πολιτισμό που επιχείρησε να κατασκευάσει τη σήραγγα του Κεφαλαρίου, οι απόψεις των μελετητών φαίνεται να διαφέρουν. Οι περισσότεροι αποδίδουν τα έργα στους Μινύες, ενώ υπάρχουν και αυτοί που θεωρούν ότι υπεύθυνοι για αυτά είναι οι Μακεδόνες της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υπό τον μηχανικό Κράτη (336-323 π.Χ.), ενώ πρέπει να αναφερθεί και η γνώμη του Γερμανού γεωλόγου Philippson, ο οποίος υποστήριξε ότι η σήραγγα του Κεφαλαρίου είναι δημιούργημα των Ρωμαίων, κατά την αυτοκρατορία του Αδριανού (117-138 μ.Χ.).
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 οι σπηλαιολόγοι Ν. Λελούδας και Σ. Παυλίδης εντόπισαν εκ νέου το τούνελ, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι διασχίζοντας τα 400 πρώτα μέτρα κατέληξαν σε συμπαγή βράχο, αφού είχαν περάσει κάτω από τα τρία πρώτα πηγάδια. Σήμερα όμως, η δίοδος (καταβόθρα Μπίνια) μετά τα πρώτα 40 μέτρα είναι αποφραγμένη από λάσπη, όπως και ο πυθμένας του πρώτου (ανοικτού) πηγαδιού «του Μ. Αλεξάνδρου» είναι καλυμμένος από απορρίμματα. Από τα υπόλοιπα πηγάδια, ελάχιστα είναι αυτά που καταλήγουν σε τμήματα της σήραγγας, είτε επειδή κάποια είναι μπαζωμένα, είτε επειδή ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν.
Την εποχή του Αλεξάνδρου, μάλλον έγιναν μερικά από τα παραπάνω έργα (βελτίωσης;), αν τελικά η αρχική κατασκευή ήταν πράγματι αρχαιότερη. Το τοπωνύμιο Μπίνια πάντως, γραμμένο ως Binya (Σιδερίδης, 1911), παραπέμπει -και ορθογραφικά- στο όνομα του βασιλιά Μινύα, χωρίς αυτό βέβαια να τεκμηριώνει το οτιδήποτε.
Σύμφωνα με το μύθο, υπεύθυνος για το τέλος της κυριαρχίας των Μινύων στην περιοχή γύρω από τη λεκάνη της Κωπαΐδας ήταν ο Ηρακλής. Ο αρχαίος ήρωας φέρεται να έφραξε με ένα πελώριο βράχο την σημαντικότερη καταβόθρα που εξυπηρετούσε την αποξήρανση της λίμνης, με αποτέλεσμα αυτή να πλημμυρίσει ξανά και οι Μινύες να χάσουν το πιο εύφορο κομμάτι της γης τους. Το κίνητρό του, βάσει της μυθολογίας πάντα, ήταν να απελευθερώσει τους φόρου υποτελείς Θηβαίους. Λόγω της παραπάνω ιστορίας, η καταβόθρα με το μεγαλύτερο άνοιγμα (20x30m), η οποία βρίσκεται δίπλα στον οικισμό Άγιος Ιωάννης (πρώην Νέο Κόκκινο) στα βορειοανατολικά της λεκάνης, λέγεται εκτός από «Μεγάλη Καταβόθρα» και «Καταβόθρα του Ηρακλή».Μέσω της Μεγάλης Καταβόθρας, τα οδηγούμενα σε αυτή νερά του Μέλανα ποταμού κατέληγαν στον όρμο Σκροπονέρια νότια της Λάρυμνας, που απέχει 6 περίπου χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή από την είσοδό της. Σήμερα η καταβόθρα εξακολουθεί εν μέρει να λειτουργεί, καθώς το νερό μπορεί να διέρχεται μέσα από τα πετρώματα, παρ’ όλο που η υπόγεια διαδρομή προς τη θάλασσα δεν είναι πια προσβάσιμη. Η συνέχειά της έχει αποφραχθεί στα 80 m από την είσοδο, από έναν τεράστιο σωρό από μπάζα (εκτιμάται όγκος 20.000 m3) που προήλθε από κατολίσθηση κατά την κατασκευή του οικισμού (Νέο Κόκκινο) που δημιουργήθηκε από την μεταλλευτική εταιρία ΛΑΡΚΟ κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’60.

Λέγεται πάντως ότι Ιταλοί σπηλαιολόγοι είχαν καταφέρει να διασχίσουν τη διαδρομή, και αυτό πρέπει να συνέβη λίγο πριν την οριστική απόφραξή της. Επρόκειτο για φυσική υπόγεια δίοδο (μέσης κλίσης J=1,4%), που δέχτηκε παρεμβάσεις για καλύτερη παροχετευτικότητα. Άλλο τμήμα κατά μήκος της υπόγειας αυτής διαδρομής, ενδέχεται να έχει αποκοπεί από τη διάνοιξη μεταλλευτικών στοών.Ότι έχει απομείνει, από την είσοδο έως και την απόφραξη, χαρτογραφήθηκε πλήρως το 1973 επίσης από Ιταλούς σπηλαιολόγους. Στο εσωτερικό σήμερα συναντάμε φανερά τα ίχνη διαμόρφωσης του σπηλαίου (ξερολιθιές), όπως και ελάχιστες πια στενές διόδους σύντομων διαδρομών, από τις οποίες διαφεύγει το νερό. Επιλέξαμε να επισκεφτούμε αυτήν που καταλήγει στο πιο απομακρυσμένο από την είσοδο σημείο (βλέπε επάνω χάρτη: με κίτρινο χρώμα η αρχή και το τέλος της διαδρομής στην κάτοψη, και κάτω

αρκετές είναι οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα για τα αρχαία αποστραγγιστικά έργα της λίμνης Κωπαΐδας, και περισσότερο δε για τα υπόγεια. Ανάμεσα στις φυσικές καταβόθρες – σπηλαιώδεις διόδους διαφυγής του νερού προς τη θάλασσα, υπήρξαν και μερικά αρχαία υπόγεια τεχνικά έργα, σκοπός των οποίων ήταν να συμπληρώσουν το έργο της φύσης. Πότε όμως ξεκίνησαν να κατασκευάζονται; Από ποιον πολιτισμό; Ολοκληρώθηκαν τελικά; Και τι από αυτά υπάρχει σήμερα; Τα ερωτήματα αυτά προσπαθούν να βρουν τεκμηριωμένες απαντήσεις στο άρθρο που ακολουθεί.

Η Κωπαΐδα ήταν η μεγαλύτερη σε έκταση λίμνη στην Ελλάδα. Απλωνόταν προς τα νοτιοανατολικά του Ορχομενού σε μήκος 20 περίπου km και έφτανε ως την Αλίαρτο και το όρος της Σφίγγας και προς τα βορειοανατολικά σε μήκος 25 περίπου km ως τον μυχό του κόλπου των Κωπών. Ο Στράβωνας υπολογίζει την περίμετρό της σε 380 στάδια, δηλ. περίπου 70 km. Επρόκειτο για μία αβαθή και εκτεταμένη λίμνη, η οποία σχηματίστηκε κυρίως λόγω του ότι τα ύδατα του Βοιωτικού Κηφισού, που κατέληγαν σε αυτή, δεν έβρισκαν διέξοδο προς τη θάλασσα.
 Η αποξήρανση της Κωπαΐδας ήταν ένα πρόβλημα που απασχόλησε ανά τους αιώνες αρκετούς Έλληνες και ξένους μηχανικούς. Τα περισσότερα έργα του αρχαίου συστήματος αποστράγγισης της Κωπαΐδας ήρθαν στην επιφάνεια από το 1892 και μετά. Τον καιρό εκείνο μηχανικοί που δούλευαν για την εταιρεία «Lake Copais Company Limited», η οποία είχε αναλάβει να αποξηράνει τη λίμνη για το νέο ελληνικό κράτος, ήρθαν αντιμέτωποι με τα πρώτα ευρήματα.

ΠΗΓΗ